Μπλε αλώνι, 8η συνάντηση / Στάινμπεκ- Μικρός απολογισμός

H 8^η μας συνάντηση έγινε στον ρυθμό της 19^ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης.  Βρεθήκαμε μια «δύσκολή», μεσημεριανή ώρα, ιδανική όμως για να συνδυαστεί με τις  εκδηλώσεις που είχαν προγραμματιστεί για το Σάββατο 6 Μάη. Η συνάντηση μας έγινε στον υπαίθριο χώρο του Cafe de Sport που στεγάζεται στο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο (γνωστό και ως Παλέ ντε Σπορ).

Θέμα μας,  ο Αμερικανός  συγγραφέας Τζον Στάινμπεκ, ο οποίος μάλιστα ακριβώς 83 χρόνια πριν, στις 6 Μάιου του 1940, έλαβε το βραβείο Πούλιτζερ για το βιβλίο του "Τα σταφύλια της οργής". Εδώ έχετε τη δυνατότητα να διαβάσετε ελεύθερα κάποια κεφάλαια:  ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 & 2  ή να τα ακούσετε: AUDIOBOOK TEASER. 

Το προτεινόμενο υλικό για ανάγνωση και ακρόαση θα το βρείτε εδώ: ΣΤΑΙΝΜΠΕΚ - ΜΠΛΕ ΑΛΩΝΙ 

Ξεκινώντας με τα βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα διαβάζουμε: Ένα αφιέρωμα στον βάρδο του αμερικανικού λαού και για μια πιο σφαιρική επαφή με τη ζωή και το έργο του το αφιέρωμα στο περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ.  

Μια ματιά στα βιβλία του που μεταφράστηκαν στα Ελληνικά ρίχνουμε εδώ: BIBLIONET   

Εδώ θα βρείτε μια γενική αποτίμηση του έργου του Στάινμπεκ από τον Βασίλη Βασιλικό: ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ

Λίγα λόγια για τα πιο διάσημα έργα του , που κατά κύριο λόγο αφορούν την μετανάστευση και την ανάδειξη των δύσκολων συνθηκών της περιόδου που έζησε:

ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΠΟΝΙΚΙΑ (1937):  Αφηγείται την τραγική ιστορία του Τζορτζ Μίλτον και του Λένι Σμολ, δύο εκτοπισμένων εργατών σε ράντσο κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης στην Καλιφόρνια. Οι δυο τους    προσπαθούν μέσα από τη φιλία τους να ξεπεράσουν τις αντιξοότητες που άφησε η κρίση. Όνειρό τους είναι να φτιάξουν ένα δικό τους ράντσο.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ: ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΠΟΝΤΙΚΙΑ
ΘΑΤΡΟ ΣΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ: ΗΧΗΤΙΚΟ

ΤΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ (1939): Τοποθετημένο και αυτό στην περίοδο του της Μεγάλης Ύφεσης αυτή τη φορά   μέσα από την ιστορία της οικογένειας Τζόουντ, που αναγκάστηκε να αφήσει τον τόπο της , εξαιτίας  της  ξηρασίας, των  οικονομικών  δυσκολιών και των ευρύτερων αλλαγών στη γεωργική βιομηχανία.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ: LIFO ΗΧΗΙΚΟ ΑΡΘΡΟ  

ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΜΕ ΤΙΣ ΦΑΜΠΡΙΚΕΣ (1946):Μέσα από τις σχέσεις και τους διαλόγους τεσσάρων άεργων γειτόνων, ξεδιπλώνεται η καθημερινότητα στο Μοντερέυ της Καλιφόρνια. Οι περιγραφές του Στάϊνμπεκ μας δίνουν την εικόνα μιας παρηκμασμένης κοινωνίας, η οποία όμως, δε χάνει το κέφι της για ζωή και προσπαθεί, όσο μπορεί, να αναπτύξει πνεύμα συνεργασίας για να βγει αλώβητη από την οικονομική κρίση

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ: ΚΟΣΜΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ  
και κάτι σχετικό: ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΠΟΡΕΙΕΣ / ΣΤΑΙΝΜΠΕΚ - ΠΟΛΙΤΗΣ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΕΔΕΜ (1952): Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία δύο οικογενειών, των Τρασκ και των Χάμιλτον, στην κοιλάδα Σαλίνας της Καλιφόρνια, αντλώντας έμπνευση και δύναμη από τη βιβλική ιστορία του Κάιν και του Άβελ. Το 1955 ο Ελίας Καζάν  μετέφερε το μυθιστόρημα στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον Τζέημς Ντην.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ:: ΌΤΑΝ Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ και ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΩΝ ΔΡΑΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΑΛΙΝΑΣ
Εδώ ακούτε την εισαγωγή: AUDIOBOOK TEASER
Εδώ λίγα λόγια για την κινηματογραφική εκδοχή: Η ΤΑΙΝΙΑ

Kαι ένα από τα τελευταία του, ΤΑΞΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΣΑΡΛΥ: ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ(1962): ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ

Να προσθέσουμε επίσης και ένα βιβλίο για το οποίο μάθαμε στην συνάντηση μας ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΕΠΕΣΕ (μεταφράστηκε και ως  ΧΑΜΗΛΩΣΕ ή ΚΑΤΕΒΗΚΕ) (1941). Η συγκεκριμένη νουβέλα έχει ως πηγή έμπνευσης την Απολογία του Σωκράτη   

Το 1947 οΤζον Στάινμπεκ ως δημοσιογράφος μαζί με τον κορυφαίο φωτορεπόρτερ και μετέπειτα συνιδρυτή του πρακτορείου Magnum Ρόμπερτ Κάππα πραγματοποίησαν ταξίδι στις ΕΣΣΔ: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ -ΚΑΠΠΑ

Περί της πολιτικής στάσης του συγγραφέα διαβάζουμε το άρθρο του Φίλιππου Φιλίππου:  Ο ΤΖΟΝ ΣΤΑΙΝΜΠΕΚ ΩΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ  και την άποψη του Νίκου Καββαδία:  Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΤΖΟΝ ΣΤΑΙΝΜΠΕΚ. Επίσης, διαβάζουμε το κείμενο με την υπογραφή Ε.Σ:  Ο ΔΙΣΥΠΟΣΤΑΤΟΣ ΤΖΟΝ ΣΤΑΙΝΜΠΕΚ

Σχετικά με τη βράβευσή του Στάινμπεκ με το  Νόμπελ Λογοτεχνίας (1962), εδώ θα βρείτε την τελετή: Nobel presentation και εδώ την ομιλία του: Nobel speech.         

«Καθήκον του συγγραφέα», έλεγε, είναι «ν’ αποκαλύπτει τα μύρια θλιβερά σφάλματα και τις αποτυχίες μας, να φέρνει στο φως τα σκοτεινά κι επικίνδυνα όνειρά μας, με στόχο τη γενική βελτίωση». Κι ακόμα, «να διακηρύττει και να δοξολογεί την αποδεδειγμένη ανθρώπινη δυνατότητα για υψηλό φρόνημα και αίσθημα, για το μεγαλείο στην ήττα, για κουράγιο, οίκτο και αγάπη».

Για τα παρασκήνια της βράβευσης και αντιδράσεις διαβάζουμε: Πώς κέρδισε ο Τζον Στάινμπεκ το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Σχετικά με τον Στάινμπεκ στην μεγάλη οθόνη, εδώ είναι οι πιο βασικές: ΣΙΝΕΜΑ (στα αγγλικά). Ανάμεσα τους και η ταινλια “Lifeboat” του Άλφρεντ Χιτσκοσκ για την οποία διαβάζουμε περισσότερα εδώ: John Steinbeck Wanted His Name Taken Off Hitchcock’s ‘Lifeboat’ (στα αγγλικά)   

Ας δούμε και κάποιες βασικούς συσχετισμούς με άλλους συγγράφεις: ΦΡΑΝΣΙΣ ΣΚΟΤ ΦΙΤΖΕΡΑΛΝΤ,  HEMINGWAY (στα αγγλικά),  John Steinbeck’s Place within American Literature (στα αγγλικά). 

Μια προσωπική νότα για το τέλος:  Ο ΤΖΟΝ ΣΤΑΙΝΜΠΕΚ ΓΡΑΦΕΙ ΣΤΟ ΓΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ

Να μην ξεχάσουμε και την σχετική μουσική μας λίστα: Στάινμπεκ – Μπλε αλώνι, στον σχηματισμό της οποίας συνέβαλε και η πολύ ενδιαφέρουσα η ανάρτηση της Αναστασίας στο facebook: ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Όσο για την αναμνηστική μας φωτογραφία, ιδού!

Στη συνάντηση μας είχαμε τη χαρά να έχουμε μαζί μας την Χάρι Κουδούνη, την συντονίστρια του μπλε αλωνιού Αθήνας. Μαζί πήραμε λίγο νωρίτερα μια γεύση από την Ημερίδα για τις Λέσχες Ανάγνωσης που έγινε στο πλαίσιο της Έκθεσης, χωρίς να εντοπίσουμε ακόμη κάποια κατεύθυνση σε αυτή την προσπάθεια.      

Η παρουσίαση του βιβλίου «Απολογία Σωκράτους και Δίκη του Πλάτωνα» του Στάντης Ρ. Αποστολίδη, την οποία παρακολουθήσαμε σε συνέχεια της συνάντησης μας, αποδείχθηκε απολαυστική, μια που εξελίχθηκε με την βοήθεια και της παρουσίας του Ήρκου Ρ. Αποστολίδη σε μια μίνι «διαμάχη» Νίτσε- Σωκράτη.   

Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί για την επόμενη συνάντηση μας περνάμε στον Όσκαρ Ουάιλντ! Σύντομα θα ανακοινωθεί το προς μελέτη υλικό.

Επίσης, με την βοήθεια του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και χάριν των άμεσων απαντήσεων των περισσότερων από τα μέλη μας καταλήξαμε στο ότι θα κάνουμε μέσα στον Ιούνιο άλλη μια συνάντηση, θεματική αυτή την φορά, γύρω από τις έννοιες: τo φαγητό και τις τελετουργίες του, με τη μαγειρική, την εστίαση, και με ολόκληρο τον κύκλο ζωής της τροφής. Θα επανέλθω σύντομα με λεπτομέρειες!

Ιδέα και συντονισμός: Χριστίνα Βουμβουράκη
Για πληροφορίες: blealoni.thessaloniki@gmail.com / 6941556689
Για εγγραφή στην ομάδα στο facebook: μπλε αλώνι

Update από τη συνάντηση της Καβάλας: 

Στόχος μιας "καλής" γραφιστικής σχεδίασης που αφορά εξώφυλλα βιβλίων κλασικής λογοτεχνίας, όπως τα συγκεκριμένα παραδείγματα, είναι να συμπυκνώσει και να μεταδώσει μέσω της εικόνας στον αναγνώστη το θέμα του βιβλίου ή και να οπτικοποιήσει τον τίτλο του, με μια αισθητική που αρμόζει σε συγγραφείς κλασικής λογοτεχνίας, όπως ο Στάινμπεκ.

Η φιλοσοφία του σχεδιασμού στα συγκεκριμένα παραδείγματα εξωφύλλων, σύμφωνα με τους δημιουργούς τους, είναι να προσελκύσουν τόσο τους νέους αναγνώστες της κλασικής αμερικανικής λογοτεχνίας όσο και τους "δια βίου" βιβλιόφιλους.

Στη συγκεκριμένη δουλειά για τα βιβλία του Στάινμπεκ βλέπουμε, μεταξύ των άλλων, την πρώτη έκδοση από το βιβλίο "Άνθρωποι και ποντίκια" με το φθαρμένο εξώφυλλο και το νεότερο εξώφυλλο που βασίστηκε σε αυτή την πρώτη έκδοση και ενέπνευσε τους εικαστικούς δημιουργούς.   

https://theheadsofstate.com/work/steinbeck/ 

Παρακάτω κάποια άλλα δείγματα εξωφύλλων: 

https://www.pocko.com/content/john-/

Λίζα Κ. από Μπλε Αλώνι Καβάλας

Η Βάσω επίσης προσθέτει υλικό που αφορά στο πως είδε ο Μενέλαος Λουντέμης τον Στάινμπεκ. Εδώ ένα σχετικό απόσπασμα:

(Όταν ήταν στο βαπόρι για να πάει πάλι πίσω στην εξορία του, στην Ικαρία, πέρασε και από τη Μύκονο...έτσι ο Λουντέμης μας γράφει την πικρία του για τον συγγραφέα Στάιμπεκ, όπως φαίνεται στο παρακάτω απόσπασμα) 

Τελευταία συχνάζει εδώ και ο κύριος Στάιμπεκ, ψαρεύει, χαζεύει, φυσά μες στη πίπα του, τρώει θαλασσινά.... Και παινεύει τα ελληνικά κρασιά, τα ελληνικά ακρογιαλιά, τις ελληνικές αρχές, που τις προστατεύουν οι αμερικανικές αρχές και τις βοηθούν να είναι τόσο λίγο ελληνικές. Είναι ευτυχής. Φορά κι ένα πλατύγυρο καπέλο για τον ήλιο (καπέλο για την ντροπή δεν βρέθηκε ακόμα).

****

Για μια στιγμή νόμισα πως ήμουν κι εγώ άνθρωπος και ζήτησα από τον σύνοδο μου να με λύσει - για λίγο.

-Δε χρειάζεται, μου αποκρίθηκε

-Ναι, ναι ξέχασα. Πραγματικά δεν χρειάζεται. Εδώ χρειάζεται φίμωτρο... Καλύτερα που δεν είσαι καλός, λιμοκοντόρε! Θα νοθευες την πραγματικότητα.

Τον βλέπεις κείνον τον κύριο; Κείνον εκεί με το πλατύγυρο και την ναυτική φανέλα; Είναι ο κύριος Στάιμπεκ, ο θαυμαστής σου.

****

"Το κρασί των δειλών"*/ Μενέλαος Λουντεμης

* Ικαρία, Ασφάλεια, Βούρλα, Μακρόνησος... Η εμπειρία ζωής του Μενέλαου Λουντέμη στους χώρους εκτοπισμού και "αναμόρφωσης" αντιφρονούντων στο μετεμφυλιακό καθεστώς. Στα ασφυκτικά όρια της εξορίας και της φυλακής, ο συγγραφέας συνθέτει ένα μωσαϊκό χαρακτήρων -ο αγωνιστής, ο χωροφύλακας, ο χαφιές, ο περιθωριακός, ο προοδευτικός ιερέας- που συνυπάρχουν σε έναν χώρο-μικρογραφία της κοινωνίας των πρώτων χρόνων μετά τον Εμφύλιο, αλληλεπιδρούν και συνιστούν "καθρέφτη" μιας δύσκολης περιόδου της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

 Υπάρχει διαθέσιμο στο Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο: 
Το κρασί των δειλών:Λουντέμης Μενέλαος:Πατάκης (nlg.gr)

Επίσης η Βάσω προσθέτει υλικό σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίον ο Στάινμπεκ αναφέρεται στους Ινδιάνους στο βιβλίο του "Ανατολικά της Εδέμ":

Πρώτα υπήρχαν Ινδιάνοι, μια κατώτερη ράτσα δίχως ενέργεια, επινοητικότητα ή πολιτισμό της προκοπής· ένας λαός που τρεφόταν με προνύμφες, ακρίδες κι οστρακοειδή γιατί παραήταν νωθρός γιανα κυνηγήσει ή να ψαρέψει.  

Για περισσότερα: σελίδα 13 /Μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος / Εκδόσεις Παπαδόπουλος:  21 πρώτες σελίδες / ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΕΔΕΜ